Drie vragen aan Chris Houtman

Het realistische boek Het geheim van de goudenregen van schrijver Chris Houtman is één van de elf Leestips van de Jonge Jury 2020! Wij stellen Chris drie vragen over het schrijven van historische boeken, schrijfinspiratie en geschiedenis.

U heeft al verschillende boeken en toneelstukken op uw naam staan. Waarom besloot u om Het geheim van de goudenregen, een historisch jeugdboek, te gaan schrijven?

Er was een hele simpele reden om het boek te gaan schrijven: mijn uitgever (woonachtig in Leiden) wees me op het feit dat in 2020 herdacht gaat worden dat het vierhonderd jaar geleden is dat de leden van de Pilgrims, een Engelse godsdienstige beweging die naar Leiden was uitgeweken omdat ze in hun eigen land werden vervolgd, besloten naar de Nieuwe Wereld te verhuizen. Ze staan te boek als de grondleggers van de Verenigde Staten en ze zullen in dit herdenkingsjaar uitvoerig worden bejubeld, maar mensen die hun geschiedenis iets beter kennen, weten dat er ook een aantal bijzonder zwarte bladzijdes in hun verhaal voorkomen.

Dat soort feiten wordt dikwijls weggemoffeld, zeker als iets feestelijk herdacht gaat worden, maar ik vond dat de keerzijde van de medaille ook getoond moest worden. Is het uitsterven van tienduizenden Indianen in de regio waar ze in Amerika terecht kwamen iets om trots op te zijn? Of de heksenvervolgingen waaraan de Pilgrims zich ook schuldig maakten? Of de slavenhandel die in deze tijd op gang kwam, overigens mede dankzij Nederlandse slavendrijvers? Zijn dit onderwerpen waar je een jeugdboek aan kunt ophangen? Is het niet te zwaar? Te dramatisch?

Misschien wel, maar gelukkig vond ik een historische figuur uit kringen van de Pilgrims die zich heeft afgezet tegen deze zaken en toen ook nog eens bleek dat zij in 1620 in Leiden werd geboren en dat ze de eerste negen jaar van haar leven in Nederland heeft doorgebracht en bovendien de stammoeder was van niemand minder dan president Obama, toen wist ik ineens dat ik een verhaal had en dat het boek alleen nog maar geschreven hoefde te worden.

Hoe heeft u onderzoek gedaan naar het leven van Elizabeth Blossom?

Als mensen bijzondere dingen in hun leven meemaken, hebben ze de neiging om dat voor het nageslacht vast te leggen in de vorm van dagboeken, autobiografieën, brieven aan familieleden en vrienden. Ze noemen dat ego-documenten en veel van die stukken komen vroeger of later in historische archieven terecht. Dit is ook de reden dat er zoveel persoonlijk materiaal bekend is uit bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog (denk alleen maar aan het dagboek van Anne Frank).

Ook de Pilgrims die aan het begin van de 17 eeuw naar Amerika verhuisden hadden het gevoel iets historisch mee te maken. Vandaar ook de uitgebreide correspondentie die uit die tijd bekend is. Je kunt veel van die stukken terugvinden in Amerikaanse archieven (dikwijls online te raadplegen) maar ook bijvoorbeeld in de archieven van Erfgoed Leiden en omstreken. Reuze spannend, want je krijgt daar de vier honderd jaar oude originele stukken in handen, waarvoor je soms wel nog even witte handschoentjes moet aantrekken. Verder is er heel erg veel geschreven over de Pilgrims en ook die studies zijn raadpleegbaar.

En tot slot: ik ben veel gaan ronddwalen door Leiden, langs de plekken waar Elizabeth Blossom, mijn hoofdpersoon, in de eerste negen jaren van haar leven heeft rondgelopen. Het is leuk om dat op verschillende tijdstippen te doen: in de zomer ziet het oude Leiden er anders uit dan op een regenachtige dag in de herfst, ’s avonds verschilt enorm van ’s ochtends vroeg. En als ik door de stad ronddool, zet ik altijd mijn zintuigen wijd open, niet alleen wat Elizabeth gezien kan hebben is belangrijk, maar je vraagt je ook af wat ze heeft gehoord, hoe de stad rook, wat ze heeft gevoeld aan kou en nattigheid en hitte, hoe het eten smaakte.

Onderzoek doen is speuren door het verleden, als schrijver beoefen je geen wetenschap, maar doe je al deze moeite om je in te leven in het verhaal van je hoofdpersonen, je kruipt als het ware in hun huid. Ontzettend spannend, kan ik je vertellen, want hoe meer je van hen te weten komt, hoe meeslepender de feiten worden waaruit hun levensverhalen zijn opgebouwd…

Waar haalt u uw inspiratie voor het schrijven vandaan?

Inspiratie haal ik allereerst uit mijn research, maar ook door te proberen een verhaal van toen om te bouwen tot een verhaal van nu. Geschiedenis is leuk, maar wordt pas echt bijzonder als het iets over onszelf zegt. Elizabeth Blossom zou in onze tijd een behoorlijk lastig puber zijn geweest, ze leefde in een hele strenge gesloten religieuze gemeenschap, bijna een sekte. Ze heeft er tientallen jaren over gedaan om aan de Pilgrims te ontsnappen.Pas toen ze naar New Jersey verhuisde met haar man en tien kinderen, kwam ze in een heel ander leefmilieu terecht, veel toleranter en vrijzinniger. Al haar kinderen hebben zich eveneens afgewend van het geloof van de Pilgrims.

Mijn inspiratie komt ook voort uit mijn behoefte om kritisch naar de geschiedenis te kijken, zoals die in de loop der eeuwen is opgeschreven. De officiële historie wordt per definitie vastgelegd door de winnaars. De miljoenen dode Indianen van Amerika hebben nooit de kans gehad om hun geschiedenis op schrift te stellen. De werkelijke waarheid over de honderden ter dood veroordeelde “heksen” in Noord Amerika eveneens niet. De duizenden slachtoffers van de religieuze terreur van de Pilgrims hielden ook wijselijk hun mond… Om recht te doen aan deze slachtoffers ga ik graag op zoek naar de spaarzame momenten in de geschiedenis dat we wel iets over hen te weten kunnen komen, maar daarvoor moet je goed zoeken. En dat heb ik graag voor ze over!

Deel deze pagina:

Blogs